Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn của động vật mắc bệnh. Dại là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, người mắc bệnh dại khi đã lên cơn tỉ lệ tử vong là 100%. Cho tới nay, bệnh chưa có thuốc chữa đặc hiệu. Tiêm vắc-xin phòng dại vẫn là biện pháp duy nhất và hiệu quả để phòng ngừa bệnh dại cho người bị chó cắn.
Tại Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2021 ghi nhận 14 ca tử vong do dại tại 09 tỉnh. Trong thời gian qua ghi nhận 02 sự kiện chó dại cắn nhiều người tại xã Quảng An 01 con chó nghi dại cắn 7 người và tại xã Quảng Lâm chó dại cắn 01 bé trai 08 tuổi, do chủ quan nên gia đình đã không đưa cháu đi tiêm vắc xin phòng dại. Cháu bé tử vong chỉ sau 01 ngày xuất hiện triệu chứng khởi phát đầu tiên.
Người bị mắc bệnh dại do bị lây truyền vi rút dại qua vết cắn, vết cào, liếm của động vật bị dại trên da bị tổn thương (thường là chó, mèo). Ở nước ta, chó là nguồn truyền bệnh dại chủ yếu cho người (96-97%). Ngoài ra virus dại còn có thể lây truyền từ người sang người qua tiếp xúc với dịch tiết, chất tiết của bệnh nhân mắc bệnh dại.
Người bị động vật nhiễm virus dại cắn sẽ ủ bệnh trong khoảng 1-3 tháng sau phơi nhiễm, nhưng cũng có trường hợp ủ bệnh lên tới một vài năm. Thời gian ủ bệnh tùy thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí vết cắn và số lượng virus xâm nhập cơ thể qua vết cắn. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn. Bệnh khởi phát với các triệu chứng ban đầu như sốt, sợ hãi, đau đầu, mệt mỏi, khó chịu… Giai đoạn viêm não tủy xuất hiện với các biểu hiện mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như: kích động, sợ ánh sáng, tiếng động và gió (thể dại điên cuồng) hoặc các triệu chứng liệt (thể dại liệt). Ngoài ra bệnh nhân có thể kèm theo các rối loạn như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp…, tiến tới hôn mê và thường tử vong sau 7-10 ngày.
Bệnh dại nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để chủ động phòng chống bệnh dại, Trung tâm Y tế Đầm Hà khuyến cáo người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
1. Thực hiện quản lý chó, mèo theo hướng dẫn của cán bộ thú y: Tiêm phòng 100% cho đàn chó, mèo, khai báo chó, mèo nuôi với chính quyền địa phương, nuôi chó phải xích, nhốt, ra đường phải đeo rọ mõm.
2. Khi phát hiện trường hợp chó nghi dại, chó cắn nhiều người, hoặc nhiều chó, mèo trên địa bàn ốm, chết không rõ nguyên nhân cần báo ngay với chính quyền địa phương, cơ quan y tế hoặc thú y trên địa bàn.
3. Khi bị chó, mèo cắn cần:
– Rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút. Nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường, cồn, rượu, dầu gội, bột giặt,…. Đây là phương pháp sơ cứu hiệu quả nhất để phòng chống bệnh dại.
– Vết thương cần được rửa sạch với cồn 40-70 độ hoặc cồn iod.
– Không làm dập nát vết thương (nặn máu) và không khâu kín hoặc băng kín vết thương.
– Đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh dại.
– Tuyệt đối không tự chữa, nhờ thầy lang khám chữa, sử dụng các phương pháp thử dại hoặc sử dụng thuốc nam. Bệnh Dại chỉ có thể xét nghiệm được ở các phòng xét nghiệm được Bộ Y tế công bố đủ điều kiện.