Ngày 05/01/2024, trên địa bàn thôn Tân Tiến, xã Tân Bình, huyện Đầm Hà ghi nhận 03 người bị 01 con chó dương tính với vi rút dại cắn. Con chó được xác định thuộc một gia đình tại thôn Tân Tiến, xã Tân Bình, huyện Đầm Hà. Con chó sau khi cắn người đã xuất hiện các triệu chứng như kích động, hay cắn, liệt chân nằm bất động, bỏ ăn. Ngay sau khi tiếp nhận được thông tin, Trung tâm Y tế đã thông báo cho Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Đầm Hà phối hợp UBND xã Tân Bình đến gia đình có con chó cắn người, lấy mẫu (đầu chó) gửi xét nghiệm và tiêu hủy con chó theo đúng quy định. Đến ngày 11/01/2024, kết quả xét nghiệm dại trên mẫu chó cho kết quả dương tính. Về phía 3 người bị chó cắn, Trung tâm Y tế đã tư vấn, hướng dẫn các nạn nhân đi tiêm huyết thanh và vắc xin phòng dại. Đến hiện tại, cả 3 người đã được tiêm huyết thanh kháng dại và vắc xin phòng dại theo đúng phác đồ, tiếp tục theo dõi sức khỏe.
Ngay sau khi vụ việc này xảy ra, Trung tâm Y tế Đầm Hà đã phối hợp cùng UBND xã Tân Bình, Trạm Y tế Tân Bình tiến hành nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn việc bùng phát dịch dại:
– Tăng cường điều tra rà soát các trường hợp bị chó cắn trên địa bàn thôn, xã để tư vấn, hướng dẫn cách phòng bệnh; thực hiện tuyên truyền tới từng hộ gia đình về tính chất nguy hiểm của bệnh dại, các biện pháp phòng, chống bệnh dại trước và sau phơi nhiễm cho người và động vật để người dân chủ động phòng bệnh cho bản thân và cộng đồng.
– Phối hợp với cơ quan Thú y xác định xem có còn bệnh dại trên chó và các động vật khác hay không; xử lý ổ dịch; Diệt ngay chó và động vật lên cơn dại hoặc nghi mắc bệnh dại trong khu vực ổ dịch; Thực hiện tiêu hủy động vật bị mắc bệnh hoặc chết vì bệnh dại, vệ sinh, khử trùng tiêu độc vùng có dịch; Cách ly, theo dõi những con vật nghi mắc bệnh, nhiễm bệnh, nghi nhiễm bệnh dại theo quy định; Những con chó khỏe mạnh trên địa bàn phải được tiêm vắc xin phòng bệnh dại.
ĐẶC ĐIỂM BỆNH DẠI
Bệnh Dại là bệnh nhiễm vi rus Dại (Rhabdo virus) cấp tính của hệ thống thần kinh Trung ương từ động vật sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm virus Dại. Bệnh lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào, liếm của động vật (thường là chó, mèo). Ổ chứa virus Dại chủ yếu là Chó (chiếm 96-97%) và mèo (chiếm 3-4%). Nguồn truyền bệnh Dại từ người bệnh sang người lành xảy ra chủ yếu từ nước dãi của người bệnh có chứa
Thời gian ủ bệnh ở người thông thường là từ 1 – 3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm.
Thời kỳ lây truyền ở chó nhà là từ 3-7 ngày (tối đa là 10 ngày) trước khi chó có triệu chứng dại và trong suốt thời kỳ phát bệnh. Ở người, vi rút đào thải qua các chất tiết (nước bọt, nước mắt, nước tiểu …) của người bệnh trong suốt thời gian phát bệnh. Tuy nhiên, khả năng lây truyền từ người sang người là vô cùng hiếm gặp.
Chó nghi dại thường có các biểu hiện chia thành 2 thể:
– Thể điên cuồng: các phản xạ vận động bị kích thích mạnh, cắn sủa người lạ dữ đội, quá vồ vập khi chủ gọi, chỉ cần có tiếng động nhẹ cũng nhảy lên sủa từng hồi dài, dữ tợn, điên cuồng (2-3 ngày sau khi phát bệnh). Con vật bỏ nhà ra đi và thường không trở về; trên đường đi, gặp vật gì lạ nó cũng cắn gặm, ăn bừa bãi, tấn công chó khác, kể cả người. Chó chết do liệt cơ hô hấp và do kiệt sức vì không ăn uống được.
– Thể dại câm: Con vật có thể bị bại ở một phần cơ thể, nửa thân hoặc 2 chân sau, thường là liệt cơ hàm, nước dãi chảy lòng thòng, con vật không cắn, sủa được, chỉ gầm gừ trong họng.
Đối với chó con triệu chứng dại thường không điển hình nhưng tất cả các con chó bị mắc bệnh dại đều chết trong vòng 10 ngày kể từ khi chó có triệu chứng dại đầu tiên.
Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong.
Đến nay, bệnh Dại chưa có thuốc chữa đặc hiệu, người bị bệnh Dại gần như tử vong 100%. Bệnh Dại nguy hiểm nhưng đã có vắc xin phòng và người dân hoàn toàn có thể phòng tránh được bệnh Dại.
Để chủ động phòng, chống bệnh Dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
1. Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y.
2. Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm.
3. Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.
4. Cách ly, theo dõi những con vật mắc và nghi mắc bệnh Dại.
5. Vệ sinh, khử trùng tiêu độc toàn bộ chuồng, cũi, dụng cụ chăn nuôi, vận chuyển, môi trường thức ăn, chất thải, các vật dụng tiếp xúc với con vật mắc bệnh.
6. Tất cả những người bị chó, mèo cắn, cào, liếm cần:
– Rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, nếu không có xà phòng thì phải xối rửa vết thương bằng nước sạch – đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Dại khi bị chó, mèo cắn.
– Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc Povidone, Iodine.
– Hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương.
– Đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng Dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh Dại.
– Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh Dại.
– Nếu bị chó mèo cắn, cần theo dõi trong vòng 10 ngày, nếu chó mèo phát dại, chết hoặc bị mất tích hay bị giết thịt thì cần nhanh chóng đi tiêm càng sớm càng tốt, tiêm kết hợp cả vắc xin và huyết thanh. Nếu con vật còn sống, cần theo dõi để không tiêm hoặc hoãn tiêm.
7. Xử lý môi trường, khử trùng tiêu độc toàn bộ khu vực có người mắc bệnh Dại: Giường, chiếu, chăn màn, quần áo, đồ dùng cá nhân. Nếu người mắc bệnh Dại chết thì áp dụng các biện pháp khử khuẩn môi trường, phòng lây nhiễm trong khi khâm liệm, tốt nhất là nên hoả thiêu để tránh làm lây lan virus Dại ra môi trường.
8. Những người chăm sóc người mắc bệnh Dại nếu nghi bị người bệnh cào cấu, cắn hay bị dây vào nước bọt của người bệnh Dại cần được tiêm phòng vắc xin Dại cùng với huyết thanh kháng Dại càng sớm càng tốt.