Từ tháng 10/2021, CDC Hoa Kỳ đã có những báo cáo đầu tiên về 5 ca viêm gan cấp tính nặng ở trẻ em từ 1 đến 6 tuổi không phải do virus Hep A, B, hay C gây ra. Các ca này test dương tính với virus Adenovirus, một loại virus cảm thông thường rất hay gặp. Cả 5 em đều khỏe mạnh, không có bệnh nền, và đột nhiên bị viêm gan cấp tính rất nặng. Cả 5 bé đều phục hồi tốt.
* Adenovirus là gì?
Adenovirus, là virus DNA, có gần 100 loại, trong đó loại 41 được xem là có thể liên quan đến viêm gan này. Adenovirus thường gây ra cảm thường,với các triệu chứng như sốt, đau cổ họng, viêm phế quản, mắt đỏ hay đau bụng tiêu chảy. Adenovirus thường dễ lây lan qua đường hô hấp.
Chữa trị bệnh do Adenovirus gây ra thường là chữa triệu chứng vì bệnh cảm do Adenovirus thường tự hết chỉ sau vài ngày.
* Viêm gan là gì?
Viêm gan là viêm sưng ở các tế bào gan. Bệnh này có thể có nhiều lý do, như uống quá nhiều rượu, gan nhiễm mỡ, hay tác dụng phụ của thuốc, hay do virus viêm gan siêu vi họ A, B, C, D, hay E, thậm chí do hệ miễn dịch các tế bào tấn công gan làm gan viêm sưng.
Tuy nhiên, viêm gan ở trẻ em là rất hiếm. Viêm gan ở trẻ em có liên quan đến Adenovirus lại càng khó hiểu hơn vì loại virus này ở khắp nơi. Đây là điều mà CDC Hoa Kỳ và các bác sĩ vẫn chưa hiểu hết về bệnh này.
Nhiều người lo ngại viêm gan bí ẩn ở trẻ em liên quan đến COVID -19, tuy nhiên, các bằng chứng hiện nay cho thấy không có sự liên quan giữa viêm gan ở trẻ em và COVID-19. CDC Hoa Kỳ cũng xác nhận các ca này không liên quan đến COVID-19.
* Tình hình lây lan bệnh
Hiện nay, viêm gan bí ẩn đã xuất hiện ở ít nhất 23 quốc gia và vùng lãnh thổ, tập trung ở các nước châu Âu và bắt đầu xuất hiện ở châu Mỹ, Tây Thái Bình Dương và Đông Nam Á. Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cho đến ngày 06/05/2022, toàn thế giới ghi nhận ít nhất 300 trường hợp trẻ em mắc bệnh. Trong đó, có 9 ca tử vong (1 ca tại Mỹ và 3 ca tại Indonesia), 18 ca cần ghép gan. Theo đó, Anh tạm thời là quốc gia dẫn đầu với 145 ca, tiếp theo là Mỹ với 27 ca, Tây Ban Nha 22 ca, Israel 12 ca, Đức 9 ca, Đan Mạch 6 ca, Hà Lan 4 ca, Nhật Bản 3 ca,…
CDC Hoa Kỳ đã ban hành một cảnh báo sức khỏe toàn quốc, yêu cầu phụ huynh lưu ý các triệu chứng và báo cáo tất cả các trường hợp viêm gan không rõ nguyên nhân cho các sở y tế địa phương và tiểu bang. Trong khi đó, Bộ Y tế Indonesia thành lập một hội đồng chuyên môn để tìm ra nguyên nhân gây bệnh dựa trên xét nghiệm, đồng thời, đẩy mạnh giám sát dịch tễ trên toàn quốc.
Cho đến thời điểm hiện tại, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp nào mắc bệnh viêm gan bí ẩn.
* Các dấu hiệu viêm gan bí ẩn ở trẻ nhỏ
Nhìn chung, biểu hiện lâm sàng của viêm gan bí ẩn giống với bệnh viêm gan virus cấp tính do virus viêm gan A, B, C, D và E. Buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy và đau bụng là những triệu chứng điển hình ở các ca bệnh đã được ghi nhận. Sau đó, khi bệnh phát triển, sẽ xuất hiện các dấu hiệu viêm gan cấp độ nặng với nồng độ men gan tăng cao, vàng da và vàng mắt. Bên cạnh đó, bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ nhỏ có thể làm phát sinh các triệu chứng như mệt mỏi, nước tiểu sẫm màu, phân nhạt màu, co giật, mất ý thức, đau bụng, chán ăn, đau khớp…
* Chữa trị viêm gan ở trẻ em hiện nay thế nào?
Cách tốt nhất chữa viêm gan là ngăn ngừa vì thường không có cách chữa trị hiệu quả một khi gan đã sưng viêm. Chữa viêm gan cấp tính chủ yếu là chữa trị hỗ trợ, tìm ra nguyên nhân chính (loại virus hay lý do khác) và chữa trị dứt điểm, và ghép gan nếu cần thiết. Chữa trị viêm gan cấp tính ở trẻ em cũng vậy. Trẻ em thường được chăm sóc trong hồi sức tích cực (ICU), điều trị hỗ trợ, theo dõi, và can thiệp ghép gan nếu cần thiết.
* Cha mẹ nên làm gì?
– Nên nhớ là số ca này hiện nay rất ít. Cha mẹ không nên quá lo lắng. Cha mẹ tiếp tục theo dõi con em mình bình thường, đặc biệt lưu ý đến các triệu chứng sau đây
+ Mệt mỏi, biếng ăn, ói mửa, đau bụng, nước tiểu đậm, phân không có màu, đau khớp, và vàng da…
+ Cho bé chích vaccine đầy đủ.
+ Đưa trẻ đến cơ sở y tế có chuyên khoa Nhi ngay cả khi có những quan ngại về sức khỏe của bé.
+ Dạy trẻ vệ sinh sạch sẽ như rửa ray, không dụi mắt, tránh tiếp xúc với người bệnh.
– Bộ Y tế yêu cầu giám sát bệnh viêm gan cấp tính bí ẩn ở trẻ em
Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế đã có văn bản gửi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur Nha Trang, Viện Pasteur TP.HCM, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên về việc tăng cường giám sát bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân.
Cục Y tế dự phòng đề nghị các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur tập trung thực hiện theo dõi chặt chẽ, tổng hợp tình hình, phân tích dịch tễ bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân trên thế giới. Đồng thời, các đơn vị phối hợp với địa phương lấy mẫu, xét nghiệm các trường hợp nghi ngờ viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân và báo cáo ngay những trường hợp bất thường, đánh giá nguy cơ, đề xuất các biện pháp phòng chống tại Việt Nam.
* Tăng cường chức năng gan như thế nào?
Một lối sống lành mạnh, bao gồm vận động và dinh dưỡng hợp lý luôn có lợi cho sức khỏe, trong đó có tăng cường chức năng gan.(3)
1. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Tăng cường rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn hàng ngày
Tăng cường các loại thực phẩm giàu vitamin như A, B, C, E
Hạn chế thực phẩm chứa nhiều muối, đường và mỡ như thức ăn nhanh, bánh ngọt… vì những thực phẩm này có thể gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ
Uống nhiều nước là cách đơn giản nhưng lại giúp gan có sự hoạt động tốt nhất
Hạn chế uống rượu bia vì những thức uống này sẽ làm tăng gánh nặng giải độc gan, gây tổn hại gan, tích tụ mỡ trong gan
2. Sinh hoạt khoa học
– Không hút thuốc và sử dụng các chất kích thích khác vì những tổn thương có thể xảy ra ở tế bào gan, gây xơ hóa và suy giảm chức năng gan
– Nghỉ ngơi đầy đủ để làm tăng khả năng lọc máu, tăng chức sức khỏe và chức năng thải độc gan
– Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế stress
– Tăng cường hoạt động thể thao, duy trì cân nặng lành mạnh
– Thực hiện tình dục an toàn, ngăn ngừa lây nhiễm các bệnh về gan
– Không dùng chung vật dụng cá nhân (khăn mặt, bàn chải đánh răng…) với người khác
– Uống thuốc (nếu có) theo đúng chỉ định của bác sĩ
– Tiêm phòng vacxin đầy đủ giúp tránh lây nhiễm viêm gan B và A, hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan C
– Tầm soát gan mật định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề ở gan, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.