HIV là một loại vi rút gây ra làm suy giảm hệ thống miễn dịch của con người nếu không được điều trị có thể dẫn đến AIDS. AIDS là giai đoạn cuối của bệnh HIV nếu không được điều trị vi rút HIV có thể phá hủy hệ thống miễn dịch đến mức có thể không còn khả năng chống lại các vi rút, vi khuẩn, nấm gây bệnh và các bệnh lý khác. Nguyên nhân tử vong chính ở những người mắc AIDS là các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Vi rút HIV lây qua đường máu, đường tình dục, lây truyền từ mẹ sang con.
Đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin dự phòng. Hiện nay người nhiễm HIV/AIDS được điều trị bằng thuốc ARV. ARV là thuốc kháng HIV, ARV ức chế sự nhân lên của vi rút, duy trì nồng độ vi rút trong máu ở mức thấp nhất có thể. Vì HIV làm suy yếu hệ thống miễn dịch do vậy nếu được điều trị bằng thuốc ARV, nồng độ vi rút trong máu thấp nên hệ thống miễn dịch vì thế mà không bị ảnh hưởng. Hầu hết người nhiễm HIV đang điều trị ARV hiện nay vẫn khỏe mạnh, học tập, lao động bình thường không còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội. một số nghiên cứu khác nhau cho thấy: một người nhiễm HIV, được điều trị bằng thuốc kháng vi rút và khi xét nghiệm đạt tải lượng vi rút ở ngưỡng không phát hiện được trong máu thì nguy cơ lây truyền HIV sang người khác qua con đường tình dục rất thấp. Tải lượng vi rút không phát hiện được là khi có dưới 200 bản sao/ml máu. Điều này có ý nghĩa: một người nhiễm HIV được điều trị ARV khi có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện sẽ vừa bảo vệ sức khỏe cho người sống chung với HIV và ngăn ngừa lấy nhiễm HIV sang bạn tình.
Ngoài ra sử dụng thuốc ARVđể dự phòng lây nhiễm HIV (PrEP) cho người chưa nhiễm HIV nhưng có hành vi nguy cơ nhiễm HIV cao, có thể dự phòng lây nhiễm HIV tới trên 90% qua đường tình dục. Nếu tuân thủ điều trị hiệu quả dự phòng đến 96-99%.
Điều trị ARV sớm sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan vi-rút sang người khác như vợ chồng, bạn bè, con cái, từ đó sẽ giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Đặc biệt, nếu phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị dự phòng bằng ARV ở giai đoạn sớm và con của họ được dùng sữa ăn thay thế sữa mẹ thì tỷ lệ lây nhiễm có thể dưới 2%. Ngược lại, khi điều trị ARV muộn, hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy giảm, người nhiễm dễ bị các bệnh nhiễm trùng cơ hội, lúc này điều trị sẽ khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều. Vì vậy việc cần thiết nhất là đối với người có nguy cơ là cần đi xét nghiệm để sớm và tiếp cận điều trị kịp thời nếu bị nhiễm HIV.
Thuốc kháng vi-rút ARV phải điều trị suốt đời, phải uống thuốc đều đặn hàng ngày, uống đúng loại thuốc, đúng liều lượng, đúng thời gian. Tiếp cận sớm với điều trị ARV, sử dụng phác đồ đúng và tuân thủ điều trị tốt sẽ đảm bảo hiệu quả điều trị lâu dài. Trong suốt quá trình điều trị, cần phải luôn thực hiện biện pháp phòng lây nhiễm HIV cho cộng đồng như không sử dụng chung bơm kim tiêm và các dụng cụ có khả năng dính máu, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, thực hiện chế độ ăn uống hợp lý, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tập luyện thể dục thể thao…
ĐTC