Tiêm chủng mở rộng là dự án thuộc chương trình mục tiêu y tế quốc gia. Vắc xin dùng trong dự án tiêm chủng mở rộng là hoàn toàn miễn phí, an toàn và hiệu quả để phòng bệnh cho trẻ em. Tiêm vắc xin phòng bệnh có vai trò, lợi ích quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đối với trẻ.
Từ năm 2020-2023 do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và việc gián đoạn cung ứng một số vắc xin trong chương trình Tiêm chủng mở rộng (thiếu một số như: Vắc xin 5 trong 1, IPV, DPT) khiến nhiều trẻ em trong độ tuổi tiêm chủng phải trì hoãn tiêm hoặc chuyển sang tiêm dịch vụ. Vắc xin thiếu tỷ lệ bao phủ vắc xin thấp làm tăng nguy cơ bùng phát các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như: sởi, bạch hầu, ho gà…
Theo thông tin của Bộ Y tế, hiện nay tình hình bệnh truyền nhiễm trên thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp, trong đó một số bệnh như sởi, ho gà… được ghi nhận gia tăng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tại khu vực miền Bắc, từ đầu năm đến nay ghi nhận 196 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, nhiều hơn gấp 3 lần so với cùng kì năm 2023 (66 ca); bệnh Ho gà cũng có dấu hiệu gia tăng khi ghi nhận 209 trường hợp mắc/nghi mắc.
Trên địa bàn huyện Đầm Hà tính đến ngày 30/05/2024 ghi nhận 2 trường hợp dương tính sởi ở thị trấn và 01 trường hợp dương tính ho gà ở xã Đầm Hà.
Tuy nhiên, Từ tháng 04/2024 tình trạng thiếu vắc xin đặc biệt là vắc xin 5 trong 1(SII) và các loại vắc xin khác trong chương trình Tiêm chủng mở rộng như trước đây đã không còn. Hiện tại trên địa bàn huyện Đầm Hà đã được phân bổ đủ tất cả các loại vắc xin trong chương trình TCMR để tiêm cho trẻ.
Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương làm đầu mối thực hiện được triển khai ở Việt Nam từ năm 1981 có mục tiêu cung cấp dịch vụ tiêm chủng miễn phí cho trẻ em dưới 1 tuổi, bảo vệ trẻ khỏi một số bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây tử vong cao.
Đến nay, đã có các loại vắc xin (phòng lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, sởi, viêm não Nhật Bản, tả, thương hàn, viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib) được đưa vào Chương trình TCMR, góp phần quan trọng trong công tác phòng chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe trẻ em.
Các vắc xin Việt Nam sử dụng hiện nay đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận đạt tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý quốc gia về vắc xin. Vì vậy, các vắc xin trong Chương trình TCMR là an toàn và hiệu quả.
Lịch tiêm của các loại vắc xin trong Chương trình TCMR như sau:
- Vắc xin viêm gan B liều sơ sinh: Tiêm cho trẻ trong vòng 24 giờ sau sinh.
- Vắc xin phòng bệnh lao (BCG): Cần được tiêm càng sớm càng tốt, tiêm 1 lần cho trẻ trong vòng 1 tháng sau khi sinh.
- Vắc xin 5 trong 1 (SII): Phòng được 5 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi và viêm màng não do vi khuẩn Hib. Vắc xin này được tiêm 3 mũi khi trẻ đủ 2,3,4 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bại liệt uống (OPV): Gồm 3 liều uống vào lúc trẻ 2,3,4 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bại liệt tiêm (IPV): Trẻ 5 tháng tuổi tiêm IPV mũi 1, 9 tháng tuổi tiêm IPV mũi 2.
- Vắc xin phòng bệnh sởi gồm có 2 mũi tiêm: Mũi thứ 1 khi trẻ đủ 9 tháng tuổi và mũi thứ 2 khi trẻ đủ 18 tháng tuổi.
- Hiện nay đã có vắc xin phối hợp sởi – rubella được tiêm thay thế cho vắc xin sởi đơn khi trẻ đủ 18 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà (DPT): Được tiêm khi trẻ đủ 18 tháng.
- Vắc xin viêm não Nhật Bản (VNNB B): Trẻ cần được tiêm đủ 3 mũi để phòng bệnh viêm não Nhật Bản (Mũi thứ 1 khi trẻ được 1 tuổi; mũi thứ 2 cách mũi thứ nhất 1-2 tuần và mũi thứ 3 cách mũi thứ hai 1 năm).
Đối với phụ nữ có thai, được tiêm vắc xin uốn ván miễn phí.
Để phòng tránh các bệnh dịch truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ em, các bậc cha mẹ, phụ huynh khi được các nhân viên Y tế thông báo, hãy quan tâm đưa trẻ đến Trạm Y tế xã, thị trấn để được khám, tư vấn và tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh miễn phí cho trẻ em.
Tại điểm tiêm các trạm Y tế xã, thị trấn đảm bảo tuân thủ đầy đủ quy trình an toàn tiêm chủng , đặc biệt là khám sàng lọc tư vấn hướng dẫn cho cha mẹ chăm sóc theo dõi trẻ sau khi tiêm chủng.
Mọi trẻ em đều có quyền được thụ hưởng các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng, do vậy trách nhiệm của gia đình, các bậc cha mẹ phải đưa con đi tiêm chủng theo đúng lịch.Việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch không chỉ có tác dụng phòng bệnh đối với trẻ mà còn mang lại những lợi ích to lớn đối với xã hội.